آنا دیلیمیزی اونوتمایاق
Ana dilimizı unutmayaq
نادرست درست
فــکربـکن = فــکــرائــله ✓ ✕ دوشون düşün
صبر بکن = صبر ائله ✓ ✕ دؤزduz
باور کن =باور ائله ✓ ✕ اینانinan
پاک کن =پاک ائله ✓ ✕ سیلsil
خم کن ===خم ائله ✓ ✕ اَی əy
جنگ بکن = جنگ ائله ✓ ✕ ساواشsavaş
صلح بکن = صلح ائله ✓ ✕ باریشbariş
کوتاه بکن = کوتاه ائله ✓ ✕ آلچاتalçat
عشقین کی قـراریندا وفـا اولمایـاجـاقمیش
بیلمم کی طبیعت نیه قـویمـوش بـو قـراری؟
در تورکی به مرغابی«اؤردک»گفته می شود ولی برای انواع آنها اسامی مختلف بکار می رود
مثلا به اردک ماده «بورچین»و به اردک نر «سونا»و همچنین «یاشیل باش»گفته می شود
در تورکی برای اسب و اغلب حیوانات اهلی در هر سنی نام مخصوص وجود دارد.
مثلا«قولون»برای اسب نوزاد،«دای»به اسب دوساله و «یولان»به اسب پنچ ساله گفته می شود
✿✿✿✿✿✿
برای صداهای حیوانات مختلف و عناصر طبیعت لغات ویژه ای بکار می رود .
سو شیریلتیسی :صدای شرشر آب
یارپاق خیشیلتیسی:صدای خش خش برگ
اوت پیچیلدیسی:صدای افتادن باد در سبزه
گؤی گورولتوسو:صدای غرش اسمان
قافلان نریلتیسی:صدای غرش پلنگ
قوش جیویلتیسی:صدای جیک جیک پرنده
اینکلرین بؤیورمه سی:صدای گاوها
شلاله نین چاغلاماسی:صدای ریزش آبشار
✿✿✿✿✿✿
برای دعوا کردن کلمات متعددی بکار می رود که هرکدام شکل و حالت ویژه ای
را از دعوا بیان می کنند.
مــــانــنـد:
دؤیــوشمک:همدیـگر را کتـک زدن
ووروشـمـاق:همـدیگر را زدن
سـاواشـمـاق:با یکدیگر دعوا وجنگ کردن و گلاویز شدن
دیـدیـشمـک :دعوا همراه چنگ زدن همدیگر
بــؤغــوشـمـاق:دعوا همراه یقه ی همدیگر را گرفتن و خفه کردن
تپـیشمـک و تپیـکلشمک :دعوا همراه لگد انداختن به هم
خیرتدکلشمک یا فیرتیلاقلاشماق:دعوا همراه گلوی همدیگر را گرفتن
سؤیوشمک :همدیگر را دشنام دادن
دیرشمک:دعوا کردن رو در روی هم ایستادن
بؤغازلاشماق:گلوی همدیگر را گرفتن،رودرروی هم قرار گرفتن
چیرپیشماق:زد و خــورد
دُروشماق:مناقشه،مجادله،رودر رو شدن
سؤپورلشمک:گلاویز شدن ،در هم آویختن
برای انواع درد ها کلمات:
آغری معادل درد فارسی است(درد عضوی)
ســانـجـی :به درد کولیک احشاء تو خالی گفته می شود مانند قولنج
آجـی: به درد پرووکه گفته میشود مانند درد موقع کشیدن دندان
سیزی: به درد خفیف و سوزش دار گفته میشود .
یـــانــغــی: معادل سوزش می باشد .
زوقـقو :درد همراه ضربان است مانند درد آبسه و درد عقربک انگشتان و امثال آن
گؤینه مک : شبیه سوختن است و در دقایق اول سوختگی دیده میشود .
اینجیمک :درد در موقع پیچ خوردگی مفاصل و یا درد حاصل از ضربه و سقوط می باشد .
گیزیلده مک :درد شبیه گز گز کردن دردناک می باشد .
در فارسی برای تمام حالات فوق درد و یا سوزش بکار می رود .
گذری کوتاه برکلمات ترکی رایج در زبان پارسی
«قــاشــق»
یــا قــاشیق از ریــشه ی کــلمه ی قــاشیماخ بــه مــعنی خــارانــدن
«بــشقــاب»
کــه از دو کــلمـه بُــش+قـاب تشــکیل شــده بــه مــعنی ظـرف خالی
«ســــورتــمــه»
از ریــشه ی کــلمـه سـوریتداماخ به معنی راندن و سُردادن
«چــکــمــه»
از ریــشــه کلــمه چَــکمـاخ به معنـی کشیدن (به پا کشیدن یا پوشیدن)
«ییــلاق قـشلاق»
(یــایلاق قیشلاق)بــرگــرفته ازکــلمه یـــای(تابســتان)و قــیــش(زمستان)
«آچــــــار»
(بـــازکننــده)از ریــشه آچــمــاخ بـــه مــعنی بـــاز کردن
«سنــــجـاق»
یـــا ســانجاخ از ریشــه ی کلــمه ســانجــمـاخ بــه معـنی فـرو کـردن
«ســـلانه ســلانه»
یــا سـاللانا ســاللانا(آویخته آویخته) از ریشه کلمه ساللانماخ به معنی آویزان
«چــــالــش »
از ریــشه کـــلمــه ی چــالــیشـماخ بــه مــعنی در گــیری
«اردو»
بــرگــرفتــه از کــلمــه یــــــورد بــه معــنی مــنزل گـــاه
«دلـــمـــه»
یــا دولامــا بـرگرفته از کلمه دولامـــاخ به معنی پیچاندن چیزی به وسیله چیز دیگر
«قـشـقــرق»
یـــا قـیشقیریخ بــه مــعنی جـیغ و داد زدن از ریشه ی قیـشقیرماخ
«یــالـقـوز»
یا یــالقــیز به معنی مجرد
«باتلاق»
یا باتلاخ (محل فرو رفتن)از ریشه ی کلمه باتماخ به معنی فرو رفتن
«الــنــگو»
یا النگی بــه مــعنی دسـت آویــز(اَل=دســت)
«قــاپــیــدن»
از ریشه کلمه ی قــاپـماخ به معنی ربودن
«قــاتـی کردن»
از ریشه ی قــاتماخ به معنی هم زدن با آمیختن
«قــاچــاق»
یـــا قـــاچاخ از ریشه ی قــاچماخ به معنی فرار کردن
«قالپاق»
یا قـالپاخ یا قاپاخ به معنی درپوش و هم خانواده قــاپی به معنی در
در زبان ترکی آذربایجانی ریشه فعل ثابت بوده و در زمانهای مختلف ریشه تغییر نمی کند.
مثال:گوردوم (دیدم) فعل گذشته ساده
گوروره م ( می بینم) مضارع ساده
نــئـچـه دیـل بـیلَن اولـسان
نـئـچه آدام دئیه ر لــر
اؤز دیـلینی بـیلمه سن
نئـجـه آدام د ئیـه ر لـر؟
|
فارسی |
ترکی آذربایجانی |
Azərbaycan Türkcəsi |
فارسی |
ترکی آذربایجانی |
Azərbaycan Türkcəsi |
|
یک |
بیر |
Bir |
یکم |
بیر اینجی |
Birinci |
|
دو |
ایکی |
İki |
دوم |
اایکی اینجی |
İkinci |
|
سه |
اوچ |
Üç |
سوم |
اوچ اینجو |
Üçünci |
|
چهار |
دؤرد |
Dörd |
چهارم |
دؤرد اینجیو |
Dördüncü |
|
پنج |
بئش |
Beş |
پنجم |
بئش اینجی |
Beşinci |
|
شش |
آلتی |
Altı |
ششم |
آلتی اینجی |
Altıncı |
|
هفت |
یئددی |
Yeddi |
هفتم |
یئددی اینجی |
Yeddinci |
|
هشت |
سککیز |
Səkkiz |
هشتم |
سککیز اینجی |
Səkkizinci |
|
نه |
دوققوز |
Doqquz |
نهم |
دوققوز اینجی |
Doqquzuncu |
|
ده |
اون |
On |
دهم |
اون اونجو |
Onuncu |
|
دوازده |
اون ایکی |
On iki |
دوازدهم |
اون ایکی اینجی |
On ikinci |
|
شانزده |
اون آلتی |
On altı |
شانزدهم |
اون آلتی اینجی |
On altıncı |
|
بیست |
اییرمی |
İyirmi |
بیستم |
اییرمی اینجی |
İyirminci |
|
سی |
اوتوز |
Otuz |
سی ام |
اوتوز اونجو |
Otuzuncu |
|
چهل |
قیرخ |
Qirx |
چهلم |
قیرخ اینجی |
Qırxıncı |
|
پنجاه |
اَللی |
Əlli |
پنجاهم |
اللی اینجی |
Əllinci |
|
شصت |
آلتمیش |
Altmış |
شصتم |
آلتمیش اینجی |
Altmışıncı |
|
هفتاد |
یئتمیش |
Yetmiş |
هفتادم |
یئتمیش اینجی |
Yetmişinci |
|
هشتاد |
سکسن |
Səksən |
هشتادم |
سکسن اینجی |
Səksəninci |
|
نود |
دوخسان |
Doxsan |
نودم |
دوخسان اینجی |
Doxsanıncı |
|
صد |
یوز |
Yüz |
صدم |
یوز اینجی |
Yüzüncü |
|
سیصد |
اوچ یوز |
Üç yüz |
سیصدم |
اوچ یوز اونجو |
Üç yüzüncü |
|
هزار |
مین |
Min |
هزارم |
مین اینجی |
Mininci |
Türkca yazaq türkca oxuyaq
ترکی بنویسیم،ترکی بخوانیم
خط لاتین ترکی آذربایجانی با چند حرف اضافه (a،q،x) یعنی(ا،ق،خ)اندکی با خط لاتین استانبولی متفاوت است.
تعداد حروف زبان ترکی آذربایجانی سی و دو عدد می باشد.که 9 تا از آنها حروف با صدا و بقیه بی صدا می باشند.
سه حرف با صدا که تلفظشان برای پارسی زبانان شاید سختر باشد در زبانهایی همچون آلمانی و فرانسوی هم موجود می باشند.
فردی که تفکر ندارد زبان و فردی که زبان ندارد نمی تواند تفکری داشته باشد.
زبان ابزاری برای تفکر است.
آموختن یک زبان و استفاده آن برای برقراری ارتباط به رشد ذهن انسان و
زبان نیز ابزاری برای به حرکت درآوردن ذهن و تفکر آدمی است.
بعضی وقتا...
فردا حقیقت ندارد!
عیب جویی
زندگی
چوپان ومقام وزارت
تعظیم به انسانیت
عکس نوشته ها(4)
زنی در گوشه ی خانه
به امید روزی که ...
تربیت خود و فرزندان
چرا زنان ایرانی به خود نمیرسند؟
تکرار اشتباه دیگران
عزّت نفس
آتش،آب،آبرو
سکوت کن!
لذت دنیا !
صلح واقعی
تصاویری جالب و زیبا
حرمت حریم
عامل نابودی انسان
لمس کردن درد دیگران
وابستگی،دلبستگی؟
زندگی ...
حکایت مرد نابینا
گذر زمان
داریخما!
ریشه ی ما،فهم ما
دنیا همه هیچ(مولانا)
قلعه ی بابک...